Αυτά που πρέπει να ξέρουμε για τα λαδια αυτοκινητου.

1) Τι ακριβώς κάνουν τα λαδια αυτοκινητου στον κινητήρα μας

Προφανώς λιπαίνει. Λίπανση μηχανικών μερών ενός στρώματος από υγρό, αέριο ή στερεό υλικό με σκοπό την μείωση της τριβής και της φθοράς που παρουσιάζονται ακριβώς λόγω της κίνησης τους . Αυτή είναι η κύρια αποστολή ενός λιπαντικού , στην περίπτωση μας υγρού , δηλαδή λαδιού .

Σ’ένα σύγχρονο κινητήρα , μιλάμε πάντα για τετράχρονο , το περιβάλλον είναι εξαιρετικά δύσκολο για τα λιπαντικα αυτοκινητων. Αυτό έχει να λιπάνει διαφορετικά εξαρτήματα με διαφορετικές απαιτήσεις , όπως Έμβολο κ ελατήρια με κύλινδρο , εκκεντροφόρο – μηχανισμό βαλβίδων , τριβείς ολίσθησης (κουζινέτα) , τριβείς κύλισης (ρουλεμάν) , οδοντωτούς τροχούς πάει λέγοντας . Όλες δε αυτές οι πολυποίκιλες απαιτήσεις πρέπει να γίνονται κάτω από συνθήκες εξαιρετικά δύσκολες , όπως μεγάλο εύρος θερμοκρασιών και πιέσεων λειτουργίας , παρουσία παρουσία καύσιμων και κατάλοιπων καύσης ( νερό , οξέα , ανθρακούχα σωματίδια ) που επηρεάζουν δυσμενώς τα λαδια αυτοκινητου, παρουσία διαφορετικών μέταλλων που οξειδώνονται και διαβρώνονται με διαφορετικό τρόπο , ενώ ταυτόχρονα λειτουργούν και σαν καταλύτες στην οξείδωση του ίδιου λιπαντικού , ξένα σωματίδια όπως ρινίσματα μέταλλου , σκόνη διασκορπισμός του λιπαντικού από την κίνηση των γραναζιών κ του στρόφαλου , σύνθλιψη κ διάτμηση των μορίων του από τα γρανάζια κ πάει λέγοντας . Η γλαφυρή αυτή περιγραφή της <<κόλασης>> έγινε μόνο κ μόνο για να γίνει κατανοητή η πολυπλοκότητα του λιπαντικού έργου που πρέπει να πραγματοποιηθεί κ μάλιστα επιτυχώς , ώστε να εισαχθεί αναγνώστης στην αναγκαιότητα της υψηλής χημικής τεχνολογίας που απαιτείτε . Εκτός του κυρίως έργου της λίπανσης το λάδι του κινητήρα μας κάνει και μερικές άλλες σημαντικές δουλείες . Χρησιμοποιείται σαν ψυκτικό άπου χάρις στην κυκλοφορία του μεταφέρει θερμότητα από υπέρθερμες περιοχές ( π . χ κεφαλή κυλίνδρων )σε άλλες ( Κάρτερ ) . Προστατεύει τα μέταλλα του κινητήρα από σκουριές κ διαβρώσεις κ τέλος καθαρίζει τον κινητήρα από τα κατάλοιπα της καύσης τα μεταλλικά σωματίδια (γρεζια) που αποκολλώνται κατά την διάρκεια τα λειτουργίας του και τα φερτά σωματίδια (σκόνη)που περνάνε ακόμη κ από τα καλύτερα φίλτρα αέρα κ βενζίνης . Ας προστεθεί ότι σε μερικές οριακές καταστάσεις παίζει κ τον ρόλο <<μαξιλαριού>> απορροφώντας μέρος της κρούσης μεταξύ μέταλλων (π.χ πειρακια , καρφωτές αλλαγές ταχυτήτων κ.τ.λ ) Για όλα αυτά το λάδι έχει χαρακτηριστεί , όχι άδικα , σαν αίμα του κινητήρα .

2) Τι είναι τα λαδια αυτοκινητου

Το λαδί όπως το αγοράζουμε έτοιμο για χρήση δεν αποτελείται από ένα συστατικό αλλά είναι ένα μίγμα από πολλές χημικές ενώσεις . Το <<τελικό>> λάδι αποτελείτε από το <<βασικό>> λάδι και τα χημικά πρόσθετα που είναι απαραίτητα ώστε να πραγματοποιήσει με επιτυχία τις ποικίλες εργασίες που προαναφέρθηκαν .

Το βασικό λάδι είναι ορυκτέλαιο που παράγεται από την διύλιση σε κενό του υπολείμματος της απόσταξης πετρελαίου σε ατμοσφαιρική πίεση . Την διύλιση ακολουθούν κ άλλες επεξεργασίες ( αποπαραφινωση , απασφαλτωση , απομάκρυνση αρωματικών υδρογονανθράκων κ.τλ. ) ανάλογα με τον τύπο του αποσταζομενου αργού πετρελαίου αλλά κ τις ποιότητες του λαδιού που θέλουμε να πάρουμε . Τα <<βασικά>> λάδια είναι μίγματα υδρογονανθράκων που διαφέρουν κατά την σύσταση τους ανάλογα με τον τόπο προέλευσης του αργού πετρελαίου κατά της κατεργασία τους . Σήμερα το <<βασικό>> λάδι έτσι όπως βγαίνει ακόμα κ μετά τις τελειότερες τεχνικές διύλισης δεν χρησιμοποιείτε παρά ελάχιστα . Η συντριπτική πλειοψηφία των λαδιών που χρησιμοποιούνται είναι <<τελικά>> λαδιά , δηλαδή <<βασκικά>> με έναν αριθμό προσθέτων , τέτοιας σύστασης κ ποσότητας ώστε να ανταποκρίνονται στις διαφορετικές χρήσεις που ζητούνται .

3) Ποιες είναι οι ιδιότητες των λιπαντικών αυτοκινητου;

Κατ’ αρχάς, πρέπει να διακρίνονται από λιπαντική ικανότητα, δηλαδή, να σχηματίζουν μια λιπαντική μεμβράνη και να τη διατηρούν, ώστε να ελαττώνονται οι τριβές και οι φθορές. Εν συνεχεία πρέπει να διακρίνονται για την ψυκτική τους ικανότητα, δηλαδή, να είναι σε θέση να μειώνουν τη θερμότητα από τα τμήματα των τριβόμενων επιφανειών, ελαττώνοντας έτσι τη θερμοκρασία λειτουργίας τους.

4) Πώς λειτουργουν τα λιπαντικα αυτοκινητου;

Καθώς ο στροφέας ενός άξονα ή μιας ατράκτου περιστρέφεται μέσα στο έδρανο του, παράγει υδροδυναμικά ένα λιπαντικό στρώμα. Το στρώμα λιπαντικού δεν επιτρέπει στο στροφέα ν’ακουμπήσει με το έδρανο. Το πάχος στρώματος αυτού μπορεί στην πραγματικότητα να είναι μόλις ένα δεκάκις χιλιοστό του εκατοστού, μα ένα καλοσχεδιασμένο έδρανο δεν θα το διασπάσει κατά την λειτουργία του κινητήρα.

Η ανάγκη ενός κινητήρα για λιπαντικό εξαρτάται από την σχεδίαση του. Όσο ταχύτερα λειτουργεί μια μηχανή τόσο περισσότερη ισχύς χάνεται λόγω της τριβής. Αν λειτουργεί αργά, τότε καταπονείται υπερβολικά το φιλμ του λαδιού. Τα βαρύτερα λάδια προκαλούν μεγαλύτερες απώλειες σε δεδομένη ταχύτητα και φορτίο. Οι πιο αργόστροφοι κινητήρες έχουν μεγαλύτερα διάκενα εδράνων και χρησιμοποιούν βαριά λάδια, ενώ στους πιο πολύστροφους συμβαίνει το αντίθετο.

Η κίνηση με χαμηλές στροφές σε ανηφόρα κάνει προβληματική τη λίπανση, μια που υπερφορτίζονται τα έδρανα και διώχνουν τη λιπαντική μεμβράνη.

Παρόλο που το τελικό ψυκτικό μέσο της μηχανής είναι ο αέρας (άμεσα ή έμμεσα),

Το λάδι ψύχει τα θερμότερα τμήματα του κινητήρα (έμβολα, βαλβίδες εξαγωγής) μεταφέροντας τη θερμότητα σε άλλα σημεία του, όπως είναι η λεκάνη λαδιού (κάρτερ) ,τα οποία με τη σειρά τους ψύχονται απ’ τον αέρα. Πάντως το λάδι δεν είναι από τα αποτελεσματικότερα ψυκτικά μέσα.

5) Τι είναι το ορυκτέλαιο

Είναι <<τελικά>> λάδια τα οποία χρησιμοποιούν σαν <<βασικό>> λάδι , λάδι προερχόμενο από απόσταξη πετρελαίου . Η προέλευση του πετρελαίου πολλές φορές δίνει έναν τοπικό χαρακτηρισμό π . χ ορυκτέλαιο Πενσυλβανιας . Επειδή κάθε πετρέλαιο έχει ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά . με πλεονεκτήματα κ μειονεκτήματα , η προέλευση του πετρελαίου προσδιορίζει για τους ειδικούς ορισμένες επιθυμητές ή όχι ικανότητες π . χ τα Πενσυλβανιας είναι παραφινικης βάσης , της Καλιφόρνιας ασφαλτικής , της Μέσης Ανατολής μικτής κτλ .

Πρωτογενές ορυκτέλαιο είναι αυτό που χρησιμοποιεί <<βασικό >>λάδι προερχόμενο από απόσταξη πετρελαίου σε αντίθεση με το αναζωογονημένο ή ανακυκλωμένο του οποίου το <<βασικό>> λάδι προέρχεται από ανακύκλωση πρωτογενούς ορυκτελαίου που έχει ήδη χρησιμοποιηθεί .

6) Τι είναι τα συνθετικά λάδια αυτοκινητου

Είναι λάδια των οποίων το <<βασικό>> λάδι είναι προϊόν χημικής αντίδρασης διάφορων συστατικών κάτω από ελεγχόμενες συνθήκες σύμφωνα με ορισμό της ASTM ( American Society of Testing & Materials ) δηλαδή ( Αμερικανικός Οργανισμός Δοκιμών &Υλικών ) και όχι προϊόν απόσταξης . Αποτελούνται από χημική σύνθεση ή πρόσμιξη ενός προϊόντος σε ένα άλλο τεσσάρων βασικών τύπων ενώσεων ( που αποτελούν το 90% του συνολικού όγκου συνθετικών λαδιών ) κ είναι για την ιστορία εκ συνθέσεως υδρογονάνθρακες ( ολοφενικα ολιγομερή κ αλκυλοαρωματικα ) πολυγλυκολες οργανικοί εστέρες ( διάστερες εστέρες πολυολης κ φωσφατικοι εστέρες .

Οι λόγοι για την δημιουργία συνθετικών λιπαντικών είναι πολλοί . Πρώτα η ανεξαρτητοποίηση από της πήγες προμήθειας πρώτων υλών . Πρωτοπόροι στον τομέα αυτόν ήταν οι Γερμανοί κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο . Δεύτερον η εξασφαλισμένη συνεχής ποιότητα μέσω της τέλειας αναπαραγωγής της χημικής σύνθεσης . Μη εξάρτηση δηλαδή από την ποιότητα του πετρελαίου .

Τα πλεονεκτήματα των σύνθετων λιπαντικών έναντι των ορυκτέλαιων είναι σημαντικά κ μεγάλα .

• α) Καλύτερη συμπεριφορά σε χαμηλότερες κ υψηλότερες θερμοκρασίες .
• β) Μεγαλύτερη αντοχή στην οξείδωση άρα κ μεγαλύτερα διαστήματα μεταξύ αλλαγών
• γ) Υψηλός δείκτης ιξώδους που επιτρέπει την χρήση του σε μεγάλες θερμοκρασιακές μεταβολές .
• δ) Μικρότερη κατανάλωση λιπαντικού χάρις στην δυσκολότερη εξάτμιση τους .
• ε) Καλύτερη λιπαντικοτητα (λιγότερες φθορές) .
• στ) Λιγότερα κατάλοιπα .
• ζ) Χημική αδράνεια κ έλλειψη τοξικότητας οπότε απλουστεύεται το πρόβλημα διάθεσης των απόβλητων .

Τα πλεονεκτήματα αυτά έχουν κάνει τα συνθετικά λιπαντικά να αυξάνουν συνεχώς το μερίδιο τους , που όμως παραμένει χαμηλό (και λόγω κόστους ) στο 1,3% της παγκόσμιας αγοράς λιπαντικών το 1985 , ενώ στις Η.Π.Α είχαν το 8% την ίδια χρονιά .

Παρ’όλα τα πλεονεκτήματα των συνθετικών λιπαντικών υψηλά ιστάμενα στελέχη εταιριών πετρελαιοειδών εκφράζουν επιφυλάξεις ιδιαίτερα σε ότι αφορά τη χρήση τους σε περιπτώσεις όχι ακραίων απαιτήσεων .

7) Τα είναι τα ημισυνθετικά ή συνθετικά βάσεως .

Είναι πιθανό να γίνει ανάμιξη συνθετικού λαδιού και ορυκτελαίου για λόγους κόστους , τεχνικούς κ.λ.π. Σε αυτές τις περιπτώσεις όταν το ποσοστό του ορυκτελαίου υπερβαίνει το 14% το τελικό λάδι δεν ονομάζεται συνθετικό σύμφωνα με σύσταση του I.S.O. (International Standards Organization) . Έτσι πολλές εταιρίες των οποίων το προϊόν εμπίπτει σε αυτήν την κατηγορία , για να διαφοροποιήσουν από τα ορυκτέλαια το προϊόν τους , αναφέρουν τους χαρακτηρισμούς ημισυνθετικο ή σύνθεση βάσης . Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ένα σύνθετο ή ένα ημισυνθετικο ή ένα ορυκτέλαιο είναι καλύτερο από ένα άλλο απλά κ μόνο από τον τρόπο κατασκευής του υπάρχει πεδίο για έμμεση κ νόμιμη δυστυχώς παραπλάνηση του καταναλωτικού κοινού .

Εφόσον αποτελεί απλά σύσταση του I.S.O και χωρίς να υπάρχει κανείς περιορισμός από την Ελληνική νομοθεσία (ΕΚ 1514/86) υπάρχει δυνατότητα να αναφέρει κάποιος το λιπαντικό του σαν συνθετικό , χωρίς να είναι σύμφωνα με τον I.SO. , κ πολύ περισσότερο χωρίς να παρανομεί , δικαιολογώντας έτσι την υψηλή τιμή του . Τα πράγματα περιπλέκονται , αφού όπως θα διαβάσετε στην συνεχεία μπορεί κ ένα πολυβαθμο ορυκτέλαιο για μοτοσικλέτες να περιέχει μέχρι κ 50% του όγκου του προσθετά κ συνθετικά συστατικά .

Δηλαδή μπορεί κάποιος , απλώς μη ακολουθώντας την σύσταση του I.S.O , χωρίς συνέπειες αφού δεν υπάρχει ελληνική νομοθεσία , να παραπλανά το καταναλωτικό κοινό χωρίς να ψεύδεται εντελώς (!) πράγμα που τακτοποιεί και την συνείδηση του , εάν υποθέσουμε ότι στο λεξιλόγιο του σύγχρονου εμπορίου υφίσταται τέτοιο πλύμα .

8) Τι είναι το ιξώδες του λαδιού και πως γίνεται η κατάταξη των λαδιών σύμφωνα μ’αυτό .

Σαν φυσικό μέγεθος το ιξώδες είναι ένα μέτρο της εσωτερικής τριβής ενός ρευστού , αποτέλεσμα της οποίας είναι η αντίσταση παρουσιάζει κατά την ροή του . Στην ρευστομηχανη υπάρχει το δυναμικό ιξώδες και το κινηματικό ιξώδες . Το δυναμικό ιξώδες ισούται με την δύναμη που απαιτείτε για την υπερκινηση των εσωτερικών τριβών . Εάν διαιρέσουμε την τιμή του δυναμικού ιξώδους ενός λαδιού σε μια θερμοκρασία με την τιμή της πυκνότητας του στην ίδια θερμοκρασία το μέγεθος που προκύπτει ονομάζετε νηματικό ιξώδες το οποίο και μας ενδιαφέρει άμεσα . Για τον προσδιορισμό του κινηματικού ιξώδους μετριέται ο χρόνος εκροής ορισμένης ποσότητας λαδιού μέσω τριχοειδούς σωλήνα σύμφωνα με τον νόμο του Polsseuille . Σύμφωνα με τον νόμο αυτό ο χρόνος ροής είναι ανάλογος τι ιξώδους όταν η ροή είναι στρωτή και το υγρό Νευτώνειο . Νευτώνειο καλείται ένα υγρό που παρουσιάζει σταθερή ρευστότητα σε όλο το φάσμα των διατμητικων τάσεων που θα εφαρμοστούν (SEA J.300) . Πέδη η ρευστότητα ενός λαδιού μεταβάλλεται με την θερμοκρασία έχει σημασία η θερμοκρασία που μετράμε το κινηματικό ιξώδες . Συνήθως μιλάμε για κινηματικό ιξώδες στους 40 και 100 βαθμούς Κέλσιου . Δυστυχώς υπάρχει μεγάλη ποικιλία στους τρόπους μέτρησης με αποτέλεσμα να υπάρχουν αρκετές διαφορετικές μονάδες . Εμείς , όπως φαίνετε και στο διάγραμμα που δημοσιεύουμε χρησιμοποιούμε την μονάδα stoke (sty=cm2/sec) ή Centistokes (cost=mm2/sec) που είναι η πλέον διαδεδομένη και χρησιμοποιεί και η SEA για την κατάταξη των λιπαντικών της . Όλα αυτά , τα ελάχιστα επιστημονικώς απαραίτητα , είναι για να συγκρατήσουμε στην μνήμη μας τα παρακάτω .

• Μεγάλο ιξώδες = μικρή ρευστότητα = μεγάλος αριθμός CST = λαδί παχύρρευστο .
• Μικρό ιξώδες = μεγάλη ρευστότητα = μικρός αριθμός CST = λαδί λεπτόρρευστο .

Μια συμβατική κατάταξη των λαδιών ανάλογα με την ρευστότητα τους (ή το ιξώδες τους αν θέλετε) έχει κάνει η SEA και έχει παγκόσμια εφαρμογή .

Η κατάταξη αυτή έχει καθιερώσει τα εξής λαδιά 0w , 5w , 10w , 15w , 20w , 25w , 20 , 30 , 40 , 50 , 60 .

Το γράμμα W προέρχεται απ΄το Winter (=χειμώνας)και υποδηλώνει τη μέριμνα στην σύνθεση του λαδιού ώστε να παρουσιάσει ρευστότητα ακόμα και σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες Προσοχή η κατάταξη αφορά μόνο την ρευστότητα και δεν έχει καμμία σχέση με ποιότητα. Ένα λάδι μπορεί ν’αποδειχθεί κατάλληλο ή ακατάλληλο εξ’ίσου αν χρησιμοποιηθεί εντός ή εκτός των θερμοκρασιών που ορίζει ο κατασκευαστής του κινητήρα, που φυσικά έχει λάβει υπόψη του τις ιδιότητες. Όσον αφορά τη ρευστότητα, όπως τις έχει καθορίσει η S.A.E, και επίσης φυσικά έχει εφαρμόσει κατά γράμμα ο κατασκευαστής του λιπαντικού για να το ονομάσει έτσι.

Πρακτικά λοιπόν:

• Μεγάλος αριθμός S.A.E.= λάδι παχύρευστο
• Μικρός αριθμός S.A.E. = λάδι λεπτόρευστο

Το ιξώδες του λαδιού έχει την εξής «καταραμένη» ιδιότητα: μεταβάλλεται με την θερμοκρασία και την πίεση. Η
μεγαλύτερη θερμοκρασία τείνει να κάνει το λάδι πιο λεπτόρευστο (αντίστροφα η μικρότερη το κάνει παχύρευστο)και η
μεγαλύτερη πίεση τείνει να το κάνει πιο παχύρευστο .

Ταυτόχρονα η ρευστότητα του λιπαντικού έχει τα εξής αντιτιθέμενα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα.

Παχύρευστο λάδι προσφέρει καλύτερη προστασία έναντι της τριβής πλην όμως παρουσιάζει μεγάλη εσωτερική τριβή δηλαδή αντιστέκεται πολύ στην κίνηση του. Αντίστροφα λεπτόρευστο λάδι καταναλώνει λιγότερη ενέργεια για υπερνίκηση των εσωτερικών του τριβών πλην όμως είναι πολύ πιθανόν να καταστραφεί η μεμβράνη του απ’τις υψηλές πιέσεις. Γι’ αυτούς τους παραπάνω λόγους έχουμε οδηγηθεί σε συμβιβασμούς όπως κατά κόρον συμβαίνει στην τεχνολογία.

Τα απλά ή μονότυπα ή μονόβαθμα λιπαντικά αυτά δηλαδή που χαρακτηρίζονται από έναν μόνο αριθμό S.A.E. έχουν περιορισμό εύρος θερμοκρασιών που αποδίδουν, γεγονός που θα μας οδηγούσε, ακόμα και στις ήπιες θερμοκρασίες μεταβολές της χώρας μας να αλλάζουμε τύπο λαδιού χειμώνα ή καλοκαίρι. Γι’ αυτό το λόγο κατασκευάστηκαν τα πολύβαθμα λάδια.

9) Τι είναι τα πολύβαθμα λάδια;

Πολύβαθμα, ή πολύτυπα, ή πολλαπλής ρευστότητας λέγονται εκείνα τα λάδια που χαρακτηρίζονται από δύο αριθμούς S.A.E. (π.χ. 20W-50)και σημαίνουν ότι στις χαμηλές θερμοκρασίες συμπεριφέρονται σαν λεπτόρευστο λάδι (εδώ 20W) έχοντας σαν ακραίο όριο την χαμηλότερη θερμοκρασία επιτρεπτής λειτουργίας του λεπτόρευστου και στις υψηλές θερμοκρασίες σαν παχύρευστο, έχοντας σαν ακραίο όριο ανώτερης θερμοκρασίας επιτρεπτής λειτουργίας του παχύρευστου (εδώ δηλαδή του 50). Από τους πίνακες της S.A.E προκύπτει ότι το απλό λάδι 20W έχει ελάχιστο σημείο τους –24ºC και ελάχιστο σημείο ανάφλεξης τους +205ºC. Το απλό 50 έχει αντίστοιχα –6ºC και +220ºC. To pol;ybaumo 20W-50 άρα έχει όρια -24ºC έως +220ºC. Παρένθεση. Το –24ºC είναι όριο ροής, δηλαδή σε πιο χαμηλές θερμοκρασίες το λάδι δεν ρέει. Δεν είναι όμως αυτό το όριο πρακτικής χρησιμότητας, που ορίζεται πάλι απ’ την S.A.E. σαν «θερμοκρασία οριακής αντλήσεως » και είναι για το 20W οι -15ºC.

Εάν θέλουμε να το δούμε απ’την πλευρά του κινηματικού ιξώδους τότε το λάδι 20W-50 εξασφαλίζει (σύμφωνα με το διάγραμμα)ένα φάσμα λειτουργίας στους 100ºC από 5,6 έως 21,9 cst, δηλαδή το ελάχιστο του 50. Η κατασκευή των πολύβαθμων λιπαντικών έγινε δυνατή χάρις στην προσθήκη προσθέτων που ονομάζονται πρόσθετα βελτίωσης του Δείκτη Ιξώδους.

Ο Δείκτης Ιξώδους (V.I., εκ του Viscosity Index)εκφράζει την αντίσταση του λαδιού στην μεταβολή του ιξώδους του όταν μεταβάλλεται η θερμοκρασία και είναι ένας καθαρός αριθμός που βρίσκεται με μια σχετική απλή μαθηματική διαδικασία.

• Μικρός αριθμός VI= μεγάλη μεταβολή ιξώδους
• Μεγάλος αριθμός VI= μεγάλη μεταβολή ιξώδους

Είναι προφανές ότι εμείς θα επιθυμούσαμε την μικρότερη μεταβολή του ιξώδους σε οποιοσδήποτε αλλαγή θερμοκρασίας, άρα και τον καλύτερο αριθμό ιξώδους. Θεωρητικά ο V.I. κυμαίνεται μεταξύ 0και 100, όμως με την βελτίωση προσθέτων υπάρχουν λιπαντικά με VI πολύ πάνω από 100.

Τα πρόσθετα αυτά λειτουργούν ως εξής. Σε μικρές θερμοκρασίες τα μόρια καταλαμβάνουν λίγο χώρο, ενώ όσο αναβαίνει η θερμοκρασία διογκώνονται προβάλλοντας μεγάλη αντίσταση στην ροή με αποτέλεσμα το ιξώδες να διατηρείται υψηλό και ν’ αντισταθμίζεται κατά κάποιον τρόπο η μείωση του ιξώδους του λαδιού που συμβαίνει λόγω της υψηλής θερμοκρασίας όπως προαναφέραμε.

Χάρις στα πολύβαθμα λιπαντικά έγινε δυνατό σε μία χώρα να χρησιμοποιούμε έναν τύπο λιπαντικού χειμώνα- καλοκαίρι αλλά και έναν τύπο λαδιού σε διαφορετικές χρήσεις της μοτοσικλέτας (π.χ. σπορ, κυκλοφορία στην πόλη, ήσυχο ταξίδι).

Κλασικά πολύβαθμα λάδια που κυκλοφορούν στην αγορά είναι τα 10W30, 10W40, 20W40 και 20W50. Ανάλογα με τις θερμοκρασίες του τόπου που ζούμε (άλλο Γιάννενα, άλλο Ιεράπετρα Κρήτης) και με βάση το βιβλίο του κατασκευαστή επιλέγουμε το κατάλληλο λάδι. Βαρείς χειμώνες δροσερά καλοκαίρια σημαίνει 10W30 ή 10W40. Ήπιοι χειμώνες καυτά καλοκαίρια σημαίνει 20W40 ή 20W40 ή 20W50.

10) Τι είδους πρόσθετα περιέχουν τα λάδια ;

Αναφέρθηκε ότι ένα «βασικό» λάδι της καλύτερης δυνατής ποιότητας, χωρίς τα πρόσθετα του δεν θα έκανε παρά για
την ραπτομηχανή της μαμάς μας.

Το «τελικό» λάδι περιλαμβάνει έναν μεγάλο αριθμό προσθέτων που μπορεί να χωριστεί σε τέσσερις ομάδες από πλευράς σκοπού.

• α)Προστασία μεταλλικών επιφανειών από φθορά, σκουριά, διάβρωση κ.λ.π.
• β)Προστασία της ζωής του ίδιου του λιπαντικού.
• γ)Βελτίωση των ορίων εφαρμογής του λιπαντικού όπως τα πρόσθετα βελτίωσης του Δείκτη Ιξώδους που προαναφέραμε.
• δ)Επίδραση στα φυσικά χαρακτηριστικά του λαδιού, π.χ. ταπείνωση του σημείου ροής.

Τα πρόσθετα μπορεί να αποτελούν απ’ το 1 ως το 25% του όγκου του λαδιού στα πολύ συνηθισμένα λιπαντικά και πολλές φορές μπορεί να φτάσει ως το 50% στα πολύ εξειδικευμένα.

Το καθένα πρόσθετο αποτελείται από μία ή πολλές χημικές ενώσεις. Η δράση του εξαρτάται απ’ το «βασικό» λάδι στο οποίο προστίθεται, άλλα πρόσθετα με τα οποία συνυπάρχει. Μπορεί λοιπόν ένα πρόσθετο να προσφέρει την βελτίωση μιας ιδιότητας του λαδιού απ’ την άλλη όμως να καταστρέφει μια άλλη ή περισσότερες. Καταλαβαίνετε λοιπόν εύκολα πόσες προσπάθειες και δοκιμές των διαφορών συνδυασμών πρέπει να γίνουν μέχρι να παρασκευαστεί το τελικό προϊόν για χρήση.

Ταξινόμηση ορυκτέλαιων κατά SAE σε σχέση ,με το κινηματικό ιξώδες του λαδιού σε Cemtlostoke (cst).Είναι σε πίνακα δηλαδή το Διάγραμμα 1.Στην μεσαία στήλη οι θερμοκρασίες οριακής άντλησης. Ο πίνακας αυτός είναι δημοσιευμένος στο ΦΕΚ 1514/86 που σημαίνει την επίσημη αποδοχή του ελληνικού κράτους της ταξινόμησης κατά SAE, όπως συμβαίνει άλλωστε και σε όλα τα κράτη του κόσμου.

11) Ποια τα συγκεκριμένα πρόσθετα και τι ακριβώς προσφέρουν;

Ι.Πρόσθετα αντιτριβικά και ΥψηλήςΠίεσης

Σκοπός τους είναι η ελάττωση της τριβής και της φθοράς καθώς και η αποφυγή καταστροφής των τριβόμενων μερών σε εξαιρετικές συνθήκες υψηλής πίεσης. Είναι κυρίως θειούχες και φωσφορούχες ενώσεις με ψευδάργυρο ή μολυβδαίνιο, οργανικά οξέα, λίπη κ.λπ. Λειτουργούν με χημική ένωση πάνω στην μεταλλική επιφάνεια δημιουργώντας μια μεμβράνη λιπαντικού εξαιρετικής αντοχής στην σύνθλιψη και την διάτμηση. Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει, λόγω της φύσης του, στο Διθειούχο Μολυβδαίνιο (ΜοS2)το οποίο είναι στερεό λιπαντικό που βρίσκεται σε πολύ μικρά τεμάχια μέσα σε ορισμένα λάδια ή μπαίνει σαν πρόσθετο. Τα μικρά αυτά τεμάχια καλύπτουν τις τριβόμενες επιφάνειες και τις προστατεύουν στιγμιαία μέχρι και σε θερμοκρασίες άνω των 400ºC όταν ήδη το λιπαντικό πάνω από 200ºC έχει σοβαρά …υπαρξιακά προβλήματα. Αν δεν με απατά η μνήμη μου η Honda στους κινητήρες της V συνιστούσε λιπαντικά με πρόσθετο διθειούχο μολυβδαίνιο

ΙΙ. Πρόσθετα κατά της σκουριάς και της διάβρωσης.

Σκοπός τους η προστασία των μεταλλικών μερών απ’ τη σκουριά που μπορεί να συμβεί λόγο της παρουσίας νερού στο λιπαντικό, αλλά και προστασία απ’ τη διάβρωση των μεταλλικών μερών από οξέα που σχηματίζονται μέσα στο λάδι .Το νερό είναι προϊόν της καύσης . Όταν κυρίως ο κινητήρας είναι κρύος τα καυσαέρια υγροποιούνται ερχόμενα σε επαφή με τον κύλινδρο και ολισθαίνουν στο κάρτερ . Τόσο το νερό από μόνο του όσο και με την ένωση του με οξείδια του θείου (θείο περιέχεται σε ελάχιστη ποσότητα στο καύσιμο) που σχηματίζει οξέα, οξειδώνει και διαβρώνει τα μέταλλα . τα πρόσθετα αυτά λοιπόν δημιουργούν ένα προστατευτικό φιλμ γύρο από τις μεταλλικές επιφάνειες αλλά και ουδετεροποιούν τα διαβρωτικά οξέα .

ΙΙΙ. Απορρυπαντικά πρόσθετα.

Σκοπός τους ο καθαρισμός των μεταλλικών επιφανειών από τις επικαθίσεις που είναι τα κατάλοιπα της καύσης, τα στερεά σωματίδια που σχηματίζουν λάσπη μέσα στο λιπαντικό, την τέφρα του ίδιου του λιπαντικού που καίγεται αλλά και το βερνίκι που αφήνει το καύσιμο στις μεταλλικές επιφάνειες . Το πρόσθετο αντιδρά χημικά μ’ όλα αυτά, τα ουδετεροποιεί και τα κρατά διαλυτά.

1. IV. Διασκορπίστηκα πρόσθετα

Σκοπός τους η διατήρηση όλων των ανωτέρω σωματιδίων σε διάλυση μέσα στο λάδι , ώστε ν’ αποφεύγεται ο σχηματισμός λάσπης, που θα εμπόδιζε την θερμική αγωγιμότητα του κινητήρα αλλά και θα μπορούσε να φράξει διόδους του λαδιού κ.λπ. Επιπλέον μ’ αυτό το πρόσθετο όλα αυτά τα υλικά και τα σωματίδια που αιωρούνται στο λιπαντικό μπορούν να φύγουν με την αλλαγή του λαδιού. Να γιατί λοιπόν αλλάζουμε λάδια με ζεστό κινητήρα, αλλά και όσο και να προσθέτουμε λάδι στον κινητήρα (περιπτώσεις υπερβολικής κατανάλωσης λιπαντικού) αυτό δεν αντικαθιστά ποτέ την πλήρη αλλαγή του λαδιού.

V.Πρόσθετα βελτίωσης Δείκτη Ιξώδους

Αναφέρθηκε πιο πάνω ο σκοπός τους και ο τρόπος λειτουργίας τους. Πρακτικά μειώνουν τις αλλαγές του ιξώδους με την μεταβολή της θερμοκρασίας .

VII.Αντιαφριστικα πρόσθετα

Σκοπός τους η αποφυγή δημιουργίας αλλά και παραμονής αφρού στο λιπαντικό, και συνήθως είναι πολυμερή σιλικόνη και οργανικά συμπολυμερή. Η ύπαρξη αφρού στο λάδι, αποτέλεσμα της συνεχούς ανάδευσης και εκτόξευσης του μέσα στον κινητήρα, έχει τα εξής ανεπιθύματα αποτελέσματα: η ποσότητα λαδιού που στέλνεται σε κάποιο σημείο είναι μικρότερη απ’ την απαιτούμενη αφού στέλνεται και αφρός μαζί, να εμποδίζει την σωστή λειτουργία της αντλίας λαδιού και τέλος η λιπαντική μεμβράνη μεταξύ των τριβομένων επιφανειών να γίνεται συμπιεστή, αφού ο αφρός περιέχει αέρα, και πιθανώς να καταστρέφεται.

VII.Αντιοξειδωτικά πρόσθετα

Σκοπός τους η προστασία του ίδιου του λιπαντικού από την αποσύνθεση του λόγω οξείδωσης. Η συνεχής ανάδευση του λιπαντικού σε συνθήκες υψηλής θερμοκρασίας με παρουσία μετάλλων και οξέων δημιουργούν προσφορές συνθήκες για την γρήγορη αποσύνθεση των χημικών του ενώσεων, που προσφέρουν και την λιπαντική του ικανότητα. Τα πρόσθετα καθυστερούν αυτήν την διαδικασία.

IX.Πρόσθετα απενεργοποίησης μετάλλων

Η ύπαρξη διαφορετικών μετάλλων και κραμάτων στον κινητήρα δημιουργεί καταλυτικά φαινόμενα επιταχύνουν την οξείδωση του λιπαντικού. Τα πρόσθετα αυτά δημιουργούν ένα ανενεργό φιλμ πάνω στις μεταλλικές επιφάνειες, συμπλεκόμενα ιόντα, μειώνοντας έτσι την καταλυτική τους επίδραση.

Τα πρόσθετα που αναφέρθηκαν είναι τα πλέον χρησιμοποιούμενα σε κάθε λάδι από κάθε κατασκευαστή. Οι χημικές ενώσεις που χρησιμοποιούνται στο καθένα απ’ αυτά ποικίλουν ανάλογα με την εκτίμηση της κάθε εταιρίας που, εκτός απ’ την δεδομένη τεχνογνωσία της, συνυπολογίζει το σύνολο των συστατικών του τελικού λαδιού ώστε να μην αντιδρούν μεταξύ τους, το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα με το συγκεκριμένο λιπαντικό, τα πλεονεκτήματα κάθε συστατικού και τέλος το κόστος και αποφασίζει την τελική σύνθεση. Η τελική σύνθεση, ή φόρμουλα όπως αποκαλείται κάθε λιπαντικού αποτελεί ένα καλά φυλαγμένο μυστικό κάθε εταιρίας.

12) Υπάρχουν ειδικά λιπαντικά για μοτοσικλέτες ή είναι ίδια με των αυτοκίνητων;

Στην βασική τους σύνθεση τα λιπαντικά τετράχρονων κινητήρων και για αυτοκίνητα και για μοτοσικλέτες είναι ίδια. Διαφέρουν, κατά την εκτίμηση κάθε κατασκευαστή, στην ιδιαίτερη ποσότητα για κάποιο πρόσθετο ώστε το τελικό λάδι να ανταποκρίνεται στις συνθήκες λειτουργίας μιας μοτοσικλέτας. Μια μοτοσικλέτα: α)έχει πολύ περισσότερη ιπποδύναμη από ένα αυτοκίνητο ίδιου κυβισμού και δουλεύει σε πολύ περισσότερες στροφές β)συνήθως με το ίδιο λιπαντικό λιπαίνεται και το κιβώτιο ταχυτήτων σε αντίθεση με τα’ αυτοκίνητα και γ)λιπαίνεται και ο συμπλέκτης .Οι λόγοι αυτοί απαιτούν κυρίως περισσότερο και καλύτερης ποιότητας αντιτριβιτικό και υψηλής πίεσης πρόσθετο. Τα αυξημένα καθήκοντα του λαδιού στο κιβώτιο και τον συμπλέκτη χρειάζονται και αντιαφριστικά αλλά και απορρυπαντικά και διασκορπίστηκα πρόσθετα αφού ειδικά ο υγρός συμπλέκτης είναι συνεχής πηγή δημιουργίας σωματιδίων που αποκολλώνται απ’ τους τριβόμενους μεταξύ τους δίσκους .

Αυτοί είναι οι λόγοι που εκτός απ’ τις παραδοσιακές εταιρίες κατασκευής λιπαντικών για μοσυκλέτες τα τελευταία χρόνια όλες οι εταιρίες πετρελαιοειδών προσφέρουν ειδική σειρά λιπαντικών για μοτοσικλέτες. Είναι σωστό στις σύγχρονες μοτοσικλέτες υψηλής απόδοσης να χρησιμοποιούνται τα ειδικά για μοτοσικλέτες λιπαντικά. Επιπλέον υπάρχει και ένας, επίσης σοβαρός, λόγος που σχετίζεται με τις πρόσφατες εξελίξεις στον τομέα των αυτοκινήτων. Όλα τα αυτοκίνητα πλέον σχεδιάζονται για λειτουργία με καταλυτικούς μετατροπείς. Το υλικό που χρησιμοποιείται σ’ αυτούς δεν θα επιζούσε για πολύ αντιμέτωπο με τον φώσφορο που είναι βασικό στοιχείο στα καλύτερα αντιτριβικά πρόσθετα όπως το ZDD (Διαλκυλικός Διθιοφωσφορούχος Ψευδάργυρος). Αποτέλεσμα είναι ο περιορισμός του φωσφόρου στα λιπαντικά για τα αυτοκίνητα. Οι μοτοσικλέτες όμως δεν έχουν τέτοιους περιορισμούς οπότε η χρήση τέτοιων αποτελεσματικών προσθέτων είναι ανεμπόδιστης.

13) Γιατί μερικά λιπαντικά και συνήθως τα λιπαντικά μοτοσικλετιστών είναι ακριβότερα από άλλα;

Η απάντηση δόθηκε εν μέρει στο προηγούμενο ερώτημα. Ας την αναλύσουμε. Εκτός απ’ τα επιπλέον πρόσθετα οι μοτοσικλέτες απαιτούν και γενικά καλύτερο λάδι. Η ποιότητα και ποσότητα των πολυμερισμένων μορίων χαρακτηρίζουν ένα καλό λάδι. Ο Robert Wehman της Spectro παρομοιάζει τα πολυμερή με σπαγγέτι. Όταν το λάδι είναι καινούργιο βρίσκονται σε μεγάλα μακρυά κομμάτια, στην συνέχεια όμως τεμαχίζονται, ιδιαίτερα στο κιβώτιο ταχυτήτων όπου οι πιέσεις και οι διατμητικές τάσεις στην μεμβράνη του λιπαντικού είναι τεράστιες Όσο τεμαχίζονται τα πολυμερή το λάδι γίνεται λεπτότερο. Όταν τα πολυμερή εξαφανιστούν το λάδι πια είναι άχρηστο. Τα καλά λιπαντικά περιέχουν πολυμερή τα οποία τεντώνονται, επιμηκύνονται, λεπταίνουν αλλά δεν τεμαχίζονται. Σημειωτέον ότι τα πολυμερή μπορεί να φτάσουν να κοστίζουν 8 έως 12 φορές περισσότερο απ’ την ίδια ποσότητα απλού ορυκτέλαιου.

Τέλος λόγω των υψηλών ταχυτήτων περιστροφής μοτοσικλέτας ορισμένα λιπαντικά έχουν ένα ειδικό πρόσθετο το οποίο βοηθάει να μένουν κολλημένα στα μεταλλικά μέρη.

Φαντασθείτε έναν κύλινδρο που γυρίζει στις 12.000σ.α.λ:Την στιγμή που το έμβολο επιβραδύνει για το Άνω Νεκρό Σημείο, σταματά και στη συνέχεια επιταχύνει πάλι είναι πολύ πιθανό χωρίς αυτά τα πρόσθετα τα περισσότερα μόρια του λιπαντικού να εκτιναχθούν προς τον θάλαμο καύσης. Εάν λοιπόν η υψηλότερη τιμή ενός λιπαντικού αντιπροσωπεύει συστατικά καλύτερης ποιότητας είναι απόλυτα δικαιολογημένη, και αν συνυπολογιστεί εδώ η περιορισμένη κυκλοφορία λιπαντικών μοτοσικλέτας σε σχέση με του αυτοκινήτου κάτι που οπωσδήποτε επιβαρύνει το κοστολόγιο. Προσέξτε όμως κάτι. Η υψηλότερη τιμή δεν σημαίνει και καλύτερο λάδι, μια και το καλύτερο κρίνεται απ’ το τελικό αποτέλεσμα. Ακόμη και αν παραβλέψουμε την περίπτωση κερδοσκοπίας δεν σημαίνει ότι η χρήση ακριβών συστατικών φτιάχνει απαραίτητα ένα καλύτερο λιπαντικό, μια και στο τελικό λάδι εκτός απ’ την προέλευση το αποτέλεσμα εξαρτάται απ’ την επεξεργασία και την σωστή ανάμιξη των συστατικών.

Τέλος ανάλογα με την χρήση και τον τύπο της μοτοσικλέτας μοτοσικλέτας δεν είναι απαραίτητο το ακριβότερο λιπαντικό. Και ο πλέον αδαής κατανοεί ότι ένα δικύλινδρο υδρόψυκτο τσόπερ 1100κυβικών και 60 ίππων δεν χρειάζεται ίδιας ποιότητας λιπαντικό με μία τετρακύλινδρη τετρακόσια σπορ μοτοσικλέτα 440 κυβικών και 70 ίππων που τρέχει σε αγώνες.

14) Υπάρχουν προδιαγραφές για τα λιπαντικά μοτοσικλετών;

Όχι δεν υπάρχουν διεθνώς ξεχωριστές προδιαγραφές για λιπαντικά μοτοσικλετών. Οι προδιαγραφές είναι κοινές με τα λιπαντικά αυτοκινήτων και οι πλέον παραδεκτές παγκοσμίως είναι αυτές της API ( American Petroleum Institute) οι γνωστές μας SE,SF,SG, και οι ευρωπαϊκές CCMC (Comite des Constracteurs d’ Automobiles du Marche Communes, δηλαδή Επιτροπή Κατασκευαστών Αυτοκινήτων Κοινής Αγοράς,) με την κατάταξη G1,G2,G3 κ.λπ. Το ίδιο συμβαίνει προφανώς και στη χώρα μας. Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι ότι οποιαδήποτε μπορεί να ονομάσει το λιπαντικό του Motorcycle Oil χωρίς κανείς να τον υποχρεώνει να γράψετε στα ερωτήματα 10 και 11.

15) Ποιες είναι τότε οι προδιαγραφές που ισχύουν για τα λιπαντικά τετράχρονων κινητήρων, τι ακριβώς είναι και πόσο μπορούμε να τις εμπιστευτούμε;

Ας ξεκινήσουμε απ’ το ακριβώς είναι. Είναι ένα σύνολο απαιτήσεων τις οποίες πρέπει να εκπληρώνει ένα λάδι για να καταταγεί ποιοτικά. Οι προδιαγραφές είναι δύο ειδών: Στρατιωτικές και πολιτικές. Εμάς μας ενδιαφέρουν οι πολιτικές οι οποίες, επειδή υπάρχει μια σχετική παρανόηση στη χώρα μας, δεν υπολείπονται σε αυστηρότητα των στρατιωτικών. Οι πολιτικές προδιαγραφές που απαιτούνται για να καταταγεί ένα λάδι ποιοτικά είναι επίσης δύο κατηγοριών: Οι Αμερικανικές και Ευρωπαϊκές οι οποίες είναι παραπλήσιες.

Οι Αμερικάνικες θεσπίστηκαν από την API σε συνεργασία με την SAE και την ASTM. Χαρακτηρίζονται από δύο γράμματα εκ των οποίων το πρώτο είναι πάντα το S εκ του Spark Ingition Engine, δηλαδή για βενζινοκινητήρες και ένα δεύτερο γράμμα του αλφαβήτου ξεκινώντας από το Α. Το SA είναι λάδι χωρίς πρόσθετα και χρησιμοποιείται μετά από σύσταση του κατασκευαστή και μόνον. Οι SB,SC και SD είναι μεταγενέστερες προδιαγραφές αυξημένης αυστηρότητας που ακολουθούσαν την πρόοδο των βενζινοκινητήρων. Το SD ας πούμε χρησιμοποιείται για κινητήρες κατασκευής 1964 έως 1971.

Οι προδιαγραφές που μας ενδιαφέρουν εμάς γιατί συναντώνται στα Owners Manuals των κατασκευαστών είναι οι SE, SF και SG.

Η SE αφορά κινητήρες κατασκευής 1972-1979 και τα λάδια αυτής της κατηγορίας παρέχουν μεγαλύτερη προστασία απέναντι στην οξείδωση, τα κατάλοιπα υψηλών θερμοκρασιών, την σκουριά και την διάβρωση. Το «μεγαλύτερο» εννοείται σε σχέση με τα λάδια προδιαγραφών SC και SD.

Η SF αφορά κινητήρες κατασκευής 1980-1988 και είναι βελτιωμένα σε όλες τις κατηγορίες προστασίας. Μπορεί να αντικαταστήσει τα προγενέστερα λάδια SE, SD. κ.λπ. Η SG είναι η πλέον πρόσφατη προδιαγραφή αφού θεσπίστηκε το 1969 και είναι αυστηρότερη απ’ τις προηγούμενες τις οποίες αντικαθιστά.

Οι ευρωπαϊκές προδιαγραφές καθορίζονται από την CCMC και είναι παραπλήσιες με τις αμερικάνικες στην παρακάτω αντιστοιχία:

G1=API SE
G2=API SF
*G3=API SF
G4=API SG

*Οι G3 και G5 είναι με μικρές παραλλαγές στις G2 και G4 αντίστοιχα και αφορούν πολύβαθμα λάδια υψηλής ρευστότητας για όλες τις εποχές

Έτσι λοιπόν ένα κουτί λάδι γράφει επάνω SG/G4 που σημαίνει ότι έχει περάσει και τις δύο προδιαγραφές. Είναι συνηθισμένα αρκετές φορές τα σύμβολα SG/CC. Αυτό σημαίνει ότι καλύπτει και την προδιαγραφή CC που αφορά πετρελαιοκινητήρες (η αντίστοιχη σειρά στους πετρελαιοκινητήρες είναι CA, CB, CC, CD, CDII και CE), και το αναφέρουμε για να μην υπάρχει σύγχυση.

Τονίσαμε την λέξη ποιοτικά και την φράση σύνολο προδιαγραφών. Ας δούμε γιατί. Η κατάταξη SE, SF κ.λπ. είναι ποιοτική και είναι άσχετη με την κατάταξη σχετικά με το ιξώδες (π.χ. 10W.20W). Για να καταταγεί ένα λιπαντικό ποιοτικά (π.χ. SF ή SG, G2 ή G4) πρέπει να εκπληρώνει ένα σύνολο απαιτήσεων. Η αποτυχία του έστω και σε μία απ’ αυτές σημαίνει ότι δεν κατατάσσεται ποιοτικά, και είναι προφανές γιατί ένα λιπαντικό είναι αποτελεσματικό εάν ανταποκρίνεται στο σύνολο των απαιτήσεων. Η οποιασδήποτε αστοχία σε οποιαδήποτε χαρακτηριστικό του καταστρέφει το σύνολο της χρησιμότητας του. Για παράδειγμα τι να κάνω ένα λάδι που ξεπερνά τις προδιαγραφές χάρις σ’ ένα εξαιρετικό αντιτριβιτικό πρόσθετο

Πλην όμως ΄χει μικρή διάρκεια ζωής γιατί τα αντιξειδωτικά του στοιχεία είναι ανεπαρκή. Ή ένα λάδι με υπέροχη συμπεριφορά στις μεταβολές της θερμοκρασίας πλην όμως με κακά διασκορπίστηκα και απορρυπαντικά χαρακτηριστικά. Ο κινητήρας θα έχει ήδη καταστραφεί πολύ πριν συμπληρώσει το κύκλο της ζωής του. Γι’ αυτό λοιπόν η συνηθισμένη διαφημιστική προβολή ενός λιπαντικού ότι πέρασε το συγκεκριμένο τεστ Χ δεν σημαίνει τίποτα για τον καταναλωτή. Όπως δεν σημαίνει τίποτα η μεγάλη υπερκαλύψει ΜΙΑΣ προδιαγραφής. Αυτό που εμείς απαιτούμε είναι να βρίσκεται εντός των συγκεκριμένων προδιαγραφών που έχουν θεσπίσει οργανισμό παγκοσμίου κύρους.

Το μόνο ουσιαστικό που ισχύει για τον καταναλωτή είναι αν το λιπαντικό έχει προδιαγραφές SF/G2 ή SG/G4. Αυτή είναι ουσιαστική και αποτελεσματική εγγύηση.

Για να καταταγεί ένα λάδι κατά API ή και CCMC πρέπει να περάσει εξαντλητικές δοκιμές επιστημονικά καθορισμένες ως προς τον τρόπο, την διάρκεια τις συνθήκες κ.λ.π

Οι λεπτομερείς απαιτήσεις φυσικών χαρακτηριστικών των λαδιών, όπως δημοσιεύτηκαν στο ΦΕΚ 1514/86. Αποτελούν τμήμα προδιαγραφών της SAE

16) Ποιες είναι αυτές οι δοκιμές και ποιος τις πραγματοποιεί;

Τα λάδια υποβάλλονται σε δυο μεγάλες κατηγορίες δοκιμών. Τις φυσικοχημικές δοκιμές και τις μηχανικές δοκιμές. Οι φυσικοχημικές δοκιμές αφορούν κυρίως τα φυσικά και χημικά χαρακτηριστικά του λαδιού, και γίνονται με αυστηρά καθορισμένο τρόπο όπως τον περιγράφει η ASTM, και η περιγραφή τους εδώ ξεφεύγει εντελώς απ το σκοπό του άρθρου. Οι φυσικοχημικές δοκιμές είναι οι παρακάτω:

Προσδιορισμός κινηματικού ιξώδους

Προσδιορισμός δείκτη ιξώδους. Αναφερθήκαμε σε αυτές τις έννοιες και προσδιορισμός αυτός είναι απαραιτήτως για την κατάταξη του με βάση το ιξώδες (SAE)

Αντοχή στην οξείδωση. Πόσο αντέχει το ίδιο το λιπαντικό στην οξείδωση του

Προσδιορισμός σημείου ροής και σημείου θόλωσης. Η θερμοκρασία δηλαδή μέχρι την οποία το λάδι εξακολουθεί να ρέει Το σημείο θόλωσης είναι ανώτερο είναι ανώτερο του σημείου ροής και είναι η θερμοκρασία στην οποία θολώνει, δηλαδή αρχίζει η κτυστάλωσει της παραφίνης .

Προσδιορισμός οξύτητας και αλκαλικότητας. Είναι αριθμοί ενδεικτικοί της κατάσταση του λαδιού στο να διαβρώνει τα μέταλλα (περιέχει οξέα) αλλά και το μέτρο της ικανότητας του να εξουδετερώνει αυτά τα οξέα.

Χαμηλός αριθμός αλκαλικότητας δείχνει ότι τα πρόσθετα έχουν καταναλωθεί για την αντιμετώπιση των προϊόντων της οξείδωσης, οπότε το λάδι πλέον δεν προστατεύει τα μέταλλα του κινητήρα.

Προσδιορισμός τέφρας. Δείχνει τα πρόσθετα που υπάρχουν μέσα στο λάδι, αλλά και τα κατάλοιπα του ίδιου του λιπαντικού όταν καίγεται.

Προσδιορισμός ανθρακούχων υπολειμμάτων. Μέτρο των απορρυπαντικών και διασκορπιστικών ικανοτήτων του λαδιού.

Προσδιορισμός αριθμού απογαλακτωματοποίησης .Μέτρο της ικανότητας των λιπαντικών να διαχωρίζεται απ’ το νερό στο κύκλωμα λίπανσης.

Προσδιορισμός σημείου ανάφλεξης και σημείου καύσης. Είναι ο προσδιορισμός της θερμοκρασίας στην οποία το λιπαντικό παράγει ατμούς οι οποίοι μπορούν στιγμιαία ν’ αναφλέγουν στο πλησίασμα μας φλόγας. Εάν οι ατμοί είναι αρκετοί ώστε η καύση να διατηρηθεί για 5 δευτερόλεπτα τότε αυτό είναι το σημείο καύσης, που είναι υψηλότερο προφανώς του σημείου ανάφλεξης.

Οι μηχανικές δοκιμές των λιπαντικών συνίστανται από δοκιμές του σε ορισμένες πρωτότυπες μηχανές, με συνθήκες και όρους αυστηρά καθορισμένες από την ASTM. Το λάδι μπαίνει στους πρωτότυπες κινητήρες (για την προδιαγραφή SG χρησιμοποιούνται πέντε διαφορετικοί κινητήρες) λειτουργεί κάποιες ώρες (64 παραδείγματος χάρισαν μέγιστο για την αύξηση του ιξώδους) και στη συνέχεις λύνεται ο κινητήρας και πραγματοποιούνται δεκάδες μετρήσεις στις φθορές του κινητήρα τα κατάλοιπα του λιπαντικού, την οξείδωση του κ.λπ. Είναι τέτοιο το εύρος των δοκιμών και των λεπτομερειών που εξασφαλίζουν τις επιστημονικές συνθήκες δοκιμής που ακόμα και η απλή αναφορά και περιγραφή τους θα γεμίζει πολλά τεύχη ενός περιοδικού.

Εκείνο που πρέπει να συσυγκρατήσουμε είναι ότι οι μοναδικές προδιαγραφές που μας ενδιαφέρουν είναι αυτές της API και της CCMC. Εάν καλυπτόμαστε από αυτές, και πραγματικά το λάδι τις καλύπτει (περιπτώσεις σφάλματος ή απάτης) τότε αυτές είναι η μοναδική εγγύηση που υπάρχει. Οποιαδήποτε αναφορά μεμονωμένων δοκιμών ή άλλων προδιαγραφών (π.χ. IP,MIL, κ.λπ.) για χάριν εντυπωσιασμού και μόνον.

17) Ένα λιπαντικό με προδιαγραφή 10W50 είναι καλύτερα από ό,τι ένα με 10W40;

Όχι. Συνήθως συμβαίνει το αντίθετο. Κάθε πολύτυπο λάδι ευρέος φάσματος 10W50, απαιτεί περισσότερα βελτιωτικά από όσα ένα πολύτυπο λάδι μικρότερου φάσματος, 10W40 , της ίδιας ποιότητας. To φθηνό λάδι χρησιμοποιεί φθηνά βελτιωτικά τα οποία καταστρέφονται γρήγορα Ούτε η σφραγίδα Α.Ρ.Ι. είναι εγγύηση. Οι ερευνητές λένε πως ένα φθηνό 10W50 υποβαθμίζεται, ύστερα από λίγες ώρες χρήσης σε συνηθισμένες θερμοκρασίες λειτουργίας.

18) Τι πρέπει να αναγράφεται σ ’ένα κουτί λαδιού στη συσκευασία του;

Από το ίδιο ΦΕΚ αντιγράφουμε:

Η εμπορική ονομασία.

Ο κωδικός αριθμός του προϊόντος.

Ο αριθμός ιξώδους SAE.

Η ονομασία του περιεχομένου με κεφαλαία ήτοι:

«ΟΡΥΚΤΕΛΑΙΟ ΜΗΧΑΝΩΝ ΕΣΩΤΕΡ. ΚΑΥΣΕΩΣ»

Αποφ. Α.Χ.Σ…………………………………………86

(ΣΣ:Δηλαδή ότι είναι σύμφωνο με τις προδιαγραφές που αναφέρονται στο ΦΕΚ).

Το επίπεδο ποιότητας κατά ΑΡΙ ή CCMC (Σ.Σ: δηλαδή SE, SF κ.τ.λ ή G2,G3,G4 κ.τ.λ).

• Η επωνυμία και η διεύθυνση του παρασκευαστή ή του συσκευαστή συμπληρωμένη κατά περίπτωση από την φράση «Παρασκευασμένο» ή «Συσκευασμένο» στην Ελλάδα , ή του εισαγωγέα όταν εισάγεται έτοιμο το προϊόν και
• Ο όγκος ή το βάρος του περιεχομένου.

19) Τι με εξασφαλίζει εάν το λάδι μου είναι πρωτογενές ή ανακυκλωμένο;

Κανείς. Αλλά ας κάνω μια διευκρίνιση. Δεν είμαι στην θέση να υποστηρίξω επιστημονικά ότι ένα σωστά αναζωογονημένο λάδι με σωστά πρόσθετα και σωστή επεξεργασία δεν είναι εφάμιλλο ενός πρωτογενούς. Αντίθετα η διαδικασία της ανακύκλωσης είναι κάτι που είναι περιβαλλοντολογικά σωστό. Το πρόβλημα μου είναι στον Έλληνα νομοθέτη. Διαβάστε τι λέει στο ίδιο Φ.Ε.Κ. «3.2. Υλικά. Τα βασικά ορυκτέλαια τα οποία θα χρησιμοποιώνται για την παραγωγή των ορυκτέλαιων της παρούσας, θα είναι καλά διυλισμένα κλάσματα πετρελαίου ή συνθετικά υλικά ή και μίγματα αυτών και θα αναμιγνύονται με πρόσθετα τέτοιας συστάσεως και σε τέτοιες ποσότητες, ώστε το τελικό προϊόν να ανταποκρίνεται πλήρως στις απαιτήσεις της παρούσας. Τα κλάσματα του πετρελαίου μπορεί να είναι πρωτογενή ή να προέρχονται εν όλω ή εν μέρει από αναγέννηση χρησιμοποιημένων ορυκτέλαιων . Τα ιξώδη των βασικών ορυκτέλαιων θα είναι τέτοια, ώστε το ιξώδες των τελικών προϊόντων να επιτυγχάνεται χωρίς τη χρήση παχυντών, η προσθήκη των οποίων απαγορεύεται απολύτως» Μάλιστα αγαπητοί αναγνώστες . Έτσι απλά. Χωρίς κανένα περιορισμό. Χωρίς καν να υποχρεώνει τον κατασκευαστή ή εισαγωγέα στην αναγραφή ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΣ ή ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΜΕΝΟ έτσι για να ξέρουμε τι πληρώνουμε. Χωρίς καν να υποχρεώνει κανένα αν είναι αναγεννημένο να μην χρησιμοποιείται η αναγραφή πρωτογενές !

20) Τι πρέπει να κάνουμε με τα χρησιμοποιημένα λαδιά;

Τα μεταχειρισμένα λιπαντικά πρέπει πάντα να ανακυκλώνονται . Σήμερα όμως , αυτό συναινεί μόνο κατά 30%. Η υπόλοιπη ποσότητα είτε βρίσκεται στα ράφια των γκαράζ , δημιουργώντας κίνδυνος πυρκαγιάς , είτε χύνεται στο έδαφος και τις αποχετεύσεις.

Τέσσερα λίτρα λαδιού μπορεί να μολύνουν 1.000.000 λίτρα φέρου στο έδαφος .

Τα μεταχειρισμένα λιπαντικά περιέχουν καμένα υποπροϊόντα της καύσης , τα οποία , όπως κάθε καμένη ουσία , είναι καρκινογόνα . Πολλοί έμποροι λιπαντικών και ακόμα περισσότερα βενζινάδικα δέχονται τα χρησιμοποιημένα λαδιά , όποτε ευχής έργον θα είναι να τους βρείτε .

Πηγή: car-moto.info